Hướng dẫn soạn bài: Tỏ lòng

Soạn bài Tự sự của Thuật Hoài

Hình tượng người nam thời Trần mang vẻ đẹp của tâm hồn lí tưởng. Vẻ đẹp độc đáo của bài thơ là chất liệu lãng mạn của hình ảnh tinh thần. Người đọc cảm nhận được sức mạnh to lớn và vẻ đẹp cao cả của mũi giáo quật ngã đất nước, thấy được sự oai hùng của ba đạo quân hùng mạnh sẵn sàng chiến đấu và chiến thắng. Đây cũng là vẻ đẹp tâm hồn của một vị tướng tìm công danh cho nước nhà, cho thỏa chí tang bồng.

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN

1. Tinh thần Đông A

Thần Đông A là thần của nhà Trần (chữ Đông và chữ A trong tiếng Hán ghép lại thành chữ Trần). Cụm từ này từ lâu đã được dùng để chỉ khí thế hào hùng, hào hiệp của nhà Trần (thời kỳ mà chúng ta đã có công lớn khi ba lần đánh tan quân Nguyên-Mông xâm lược). .

Tinh thần Đông A là nói đến khí thế hừng hực của niềm vui chiến thắng, của khát vọng thời đại mà ai cũng muốn góp công xây dựng hoặc dang tay bảo vệ sự trường tồn bền vững của non sông, đất nước mình.

Hào khí Đông A từ xã hội trong thơ trở thành kết tinh của những biểu hiện cao cả của lòng yêu nước. Có nhiều tác phẩm nổi tiếng mang tinh thần Đông A: Thuật Hoài của Phạm Ngũ Lão, Tống gia hoàn kinh sư của Trần Quang Khải, Phù gia về kinh, Hịch tướng sĩ, Văn tế Trần quốc chí của Trần Quang Khải. . Tuấn,…

2. Tự thú là một bài thơ ngắn nhưng mang đậm dấu ấn của cả một thời đại (dấu ấn của âm hưởng tâm hồn Đông A).

II. KỸ NĂNG RẮN

1. Đối chiếu câu thơ đầu trong nguyên văn chữ Hán với câu dịch, ta thấy hai chữ “múa giáo” không diễn đạt hết ý nghĩa của hai chữ “hoàng sóc”. “Sóc Hoàng” cầm giáo hiên ngang trấn giữ sông núi. Cả về nghĩa lẫn âm, từ “lừa đảo” tạo cảm giác bề thế, hùng vĩ.

Ở đoạn thơ đầu này, con người xuất hiện trong bối cảnh không gian và thời gian đều rộng lớn. Không gian mở ra với chiều rộng của sông núi và mở ra với chiều cao của Kim Ngưu sâu thẳm. Thời gian không tính bằng ngày tháng mà tính bằng năm, không phải chỉ một năm mà mấy chục năm rồi. Một người cầm giáo (được đo bằng cả chiều rộng của một con sông), đặt trong một không gian và thời gian như vậy thực sự tuyệt vời. Con người kiêu hãnh ấy mang tầm vóc của con người trong vũ trụ.

2. Bài thơ “Tam quân, hổ thôn” có hai cách hiểu: Một là, có thể hiểu là “tam quân khí nuốt trâu”.

3. Cổ nhân nói “Quốc gia nguy nan, phụ nhân phụ trách”. Câu nói này rất đúng với tinh thần của bài thơ “Tỏ tình”.