Phân tích giá trị lịch sử của bản Tuyên ngôn độc lập hay nhất – Ngữ văn lớp 12

Chủ thể: Phân tích giá trị lịch sử của “Tuyên ngôn độc lập”. Nắm được phong cách nghệ thuật trong văn chính luận của Hồ Chí Minh qua tác phẩm Tuyên ngôn độc lập.

nhiệm vụ

Ngày 19 tháng 8 năm 1945, chính quyền ở thủ đô Hà Nội đã về tay nhân dân ta. Ngày 23 tháng 8 tại Huế, trước 150.000 đồng bào cả nước, vua Bảo Đại tuyên bố thoái vị. Ngày 25-7, hơn 80.000 đồng bào Sài Gòn và Chợ Lớn nổi dậy giành chính quyền. Chỉ trong vòng chưa đầy mười ngày, cuộc Tổng khởi nghĩa và Cách mạng Tháng Tám đã thành công rực rỡ. Chế độ thực dân kéo dài 80 năm cùng với chế độ phong kiến ​​hàng nghìn năm đã tan thành từng mảnh.

Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, thay mặt Chính phủ lâm thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh trịnh trọng đọc bản “Tuyên ngôn độc lập”, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. đem lại một kỷ nguyên mới độc lập, Tự do. Hà Nội rộn ràng sắc đỏ, cả một vùng trời cờ hoa, đèn hoa.

Đọc đến nửa bản “Tuyên ngôn độc lập”, Hồ Chủ tịch dừng lại, đột ngột hỏi: “Tôi nói, đồng chí nghe rõ không?”. Ngay lập tức, tiếng “có” được hàng triệu người đáp lại, vang dội như sấm.

“Việt Nam độc lập muôn năm!” – Triệu người, triệu tiếng đồng thanh như một, vang vọng sông núi, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa dứt bản Tuyên ngôn:

“Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do, độc lập và đã thực sự trở thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam đem tất cả tinh thần và sức lực, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập đó”.

Có thể nói, “Tuyên ngôn độc lập” đã thể hiện một cách hùng hồn khát vọng, ý chí và sức mạnh của dân tộc Việt Nam. Nó có giá trị lịch sử to lớn. Nó phản ánh tập trung hơn phong cách nghệ thuật, tiêu biểu hơn của văn chính luận Hồ Chí Minh.

Nếu “Nam quốc sơn hà” của Lý Thường Kiệt mở đầu bằng lời tuyên bố đanh thép: “Nam quốc sơn hà Nam đế” thì “Bình Ngô đại cáo” lại khẳng định một chân lý lịch sử: “Việc nhân nghĩa, chí nhân đứng ở đâu – Quân điếu phạt, dẹp yên”, mở đầu lại là “Tuyên ngôn độc lập”, trích dẫn hai câu nổi tiếng trong hai bản “Tuyên ngôn độc lập” nổi tiếng thế giới.

Câu đầu tiên là từ Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ năm 1776:

“Mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng. Họ được Tạo hóa ban cho những quyền bất khả xâm phạm; Trong đó có quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”.

Câu thứ hai trích từ “Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền” của Cách mạng Pháp 1791:

“Con người sinh ra tự do và bình đẳng về quyền, và phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền”.

Hồ Chí Minh không chỉ trích dẫn mà còn bình luận rất sâu sắc: “Các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng; Dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do”, đồng thời khẳng định: “Đó là những sự thật không ai có thể phủ nhận được”. Như vậy, ta thấy tư tưởng cao cả và sâu sắc của Hồ Chí Minh là từ chỗ khẳng định và đề cao một lý tưởng của thời đại là tự do, bình đẳng, bác ái và nhân quyền thành một nhu cầu và khát vọng. cháy bỏng và vô cùng thiêng liêng của dân tộc Việt Nam là dựng nước. Và “Độc lập – Tự do – Hạnh phúc” là mục tiêu phấn đấu của nhân dân ta, của cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Hơn nữa, trích dẫn như vậy còn để nhận được sự đồng tình ủng hộ rộng rãi của dư luận tiến bộ trên thế giới, nhất là đối với các cường quốc năm châu. Như vậy, nói đến giá trị lịch sử của “Tuyên ngôn độc lập” trước hết phải nói đến mục tiêu chiến lược, chiến thuật của việc trích dẫn hai câu nổi tiếng trong hai bản “Tuyên ngôn độc lập” của Mỹ và Pháp.

Giọng điệu từ trang nghiêm, trang trọng chuyển sang hùng hồn, phẫn nộ khi Chủ tịch Hồ Chí Minh vạch trần và lên án tội ác của thực dân Pháp đối với nhân dân ta trong gần một thế kỷ qua. Bộ mặt của chúng rất xảo quyệt và man rợ, “lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái để cướp nước và áp bức đồng bào ta”. Tác giả đã xem xét một cách khái quát, tiêu biểu tội ác của thực dân Pháp trên lĩnh vực chính trị, kinh tế và các tội ác khác chồng chất như núi. Đây là năm tội ác chính trị ghê tởm và năm tội ác kinh tế ghê tởm của chúng.

Năm tội chính trị chính là tước đoạt các quyền tự do dân chủ; pháp luật man rợ, chia để trị; đàn áp, bắt bớ, thực hiện chính sách ngu dân; đầu độc bằng rượu và thuốc phiện “để làm suy yếu nòi giống của tôi”. Trong “Bình Ngô đại cáo” Nguyễn Trãi đã nói về tội ác của quân “Minh cuồng”: “Đốt đen tàn bạo – Vùi con đỏ trong hố tai họa”. Hơn 500 năm sau, trong Tuyên ngôn độc lập, anh hùng giải phóng dân tộc Hồ Chí Minh cũng viết:

“Họ đã xây dựng nhiều nhà tù hơn trường học. Chúng đã trực tiếp giết hại những người yêu nước và những người yêu nước của chúng ta. Họ đã rửa sạch các cuộc nổi dậy của chúng tôi trong vũng máu.”

Đây là những bằng chứng không thể chối cãi. Câu văn ngắn gọn, hùng hồn, hùng hồn. Từ “họ” được lặp đi lặp lại nhiều lần. Một so sánh cụ thể, mỉa mai (tăng nhiều nhà tù hơn trường học). Cách sử dụng vị ngữ, trạng ngữ chính xác (trực tiếp chém giết), cách sử dụng hình ảnh (đổ máu) – tất cả tạo nên phong cách văn nghị luận chính trị của Hồ Chí Minh: ngắn gọn, chặt chẽ, lập luận chặt chẽ, ngôn từ chặt chẽ, hùng hồn có sức thuyết phục.

Năm tội ác về kinh tế của thực dân Pháp là bóc lột nhân dân ta đến tận xương tủy, làm cho “dân ta nghèo nàn, túng thiếu, nước ta teo tóp”; không cướp đất, khai khoáng, nguyên liệu; độc quyền in tiền giấy, xuất nhập khẩu, v.v. Lên án chính sách thuế khóa vô nhân đạo của chúng, tác giả phẫn nộ viết: “Chúng đánh hàng trăm thứ thuế vô lý, làm bần cùng hóa nhân dân ta, nhất là dân nông và dân buôn”. Trăm thứ thuế vô lý ấy của thực dân Pháp đã bóc lột nhân dân ta đến tận xương tủy.

… “Tầng thứ thuế, làng mọc mãi,

Họ hết móng tay, rồi trở về đàn gia súc,

(…) Làm cho thập kỷ bảy rưỡi không,

Gây ra nỗi đau vô tận!…”

(“Quốc ca” 1906)

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vạch trần sự hèn nhát, phản bội của thực dân Pháp. Mùa thu năm 1940, thực dân Pháp “khuất phục, mở cửa nước ta, đón Nhật”. Pháp, Nhật cấu kết với nhau, bóc lột nhân dân ta dã man, gây nên thảm họa năm Ất Dậu 1945: “Từ đó, dân tộc ta chịu hai tầng xiềng xích Pháp, Nhật. Từ đó nhân dân ta sống lầm than, nghèo đói. Hậu quả là từ cuối năm ngoái đến đầu năm nay, từ Quảng Trị đến Bắc Kỳ, hơn hai triệu đồng bào ta chết đói.”

Nỗi khiếp sợ và sự tàn ác của thực dân Pháp thật khôn tả! Ngày 9-3-1945, Nhật đảo chính Pháp “quân Pháp tháo chạy hoặc đầu hàng”. Tác giả lên án một cách mỉa mai: “Chúng chẳng những không “bảo vệ” được ta mà ngược lại, trong 5 năm chúng đã hai lần bán nước ta cho Nhật!”. Tệ hại và dã man hơn là trước khi trốn thoát, “chúng còn ra sức thủ tiêu một số lớn tù chính trị ở Yên Bái, Cao Bằng”.

Lập luận chặt chẽ, chặt chẽ và hùng hồn, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định một chân lý lịch sử: Từ năm 1940 trở đi, nước ta trở thành thuộc địa của Nhật chứ không phải là thuộc địa của Pháp. Việt Minh lãnh đạo nhân dân khởi nghĩa giành chính quyền lập ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Phản bác lại luận điệu của Đồ Gòn và bọn thực dân phản động Pháp rằng chúng đang âm mưu “tái chiếm” Đông Dương, Hồ Chí Minh đã hùng hồn tuyên bố:

“Sự thật là dân tộc chúng tôi đã lấy Việt Nam từ Nhật Bản, không phải từ Pháp.”

Bản “Tuyên ngôn độc lập” có giá trị lịch sử to lớn. Tác giả ghi nhận một tình hình chính trị mới: “Pháp tháo chạy, Nhật đầu hàng, vua Bảo Đại thoái vị”. Từ ách nô lệ, nhân dân ta đã giành được độc lập: “Nhân dân ta đã phá bỏ xiềng xích của chủ nghĩa thực dân gần 100 năm để xây dựng một nước Việt Nam độc lập”. Một chế độ mới, một nhà nước mới đòi hỏi: “Nhân dân ta đánh đổ chế độ quân chủ mười năm, lập nên nước Dân chủ Cộng hòa”.

Phần còn lại là bản tuyên ngôn công lý trong sáng, thể hiện một quyết tâm đanh thép không thế lực thù địch nào lay chuyển được. Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng trên lập trường quốc gia kêu gọi các nước Đồng minh “thừa nhận quyền độc lập của nhân dân Việt Nam”. Đồng thời, ông mạnh mẽ tuyên bố: “Hoàn toàn cắt đứt quan hệ với Pháp, bãi bỏ mọi hiệp ước mà Pháp đã ký với Việt Nam, xóa bỏ mọi đặc quyền của Pháp ở Việt Nam”. Tác giả tự hào bảo vệ truyền thống anh hùng bất khuất chống thực dân, chống phát xít của dân tộc ta và khẳng định: “Dân tộc đó phải được tự do! Mọi người nên được độc lập!”.

Kết thúc “Tuyên ngôn độc lập” là lời tuyên bố có ý nghĩa lịch sử như một lời thề thiêng liêng, thể hiện sâu sắc khát vọng độc lập, tự do của nhân dân ta, thể hiện quyết tâm và sức mạnh của dân tộc Việt Nam. Người đàn ông:

“Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do, độc lập và đã thực sự trở thành một nước độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem hết tâm hồn, sức lực, tính mạng và của cải ủng hộ quyền tự do, độc lập này.