Soạn bài Ánh trăng

Sáng tác ánh trăngmẫu 1

Lời giải chi tiết

1. Em có nhận xét gì về bố cục của bài thơ? Ánh trăng có sự kết hợp giữa tự sự và trữ tình. Với thời gian và sự kiện trôi qua đâu là bước ngoặt để tác giả bộc lộ cảm xúc và thể hiện chủ đề của tác phẩm.
Trả lời:

Bài thơ có bố cục ba phần, ở mỗi phần có sự thay đổi về giọng điệu:
– Phần 1: Ba khổ thơ đầu, giọng kể, nhịp thơ trôi chảy bình thường.
– Phần 2: Khổ thơ thứ tư: Giọng thơ bỗng cao vút, ngỡ ngàng trước sự đổi thay của sự vật, sự xuất hiện của vầng trăng.
– Phần 3: Dòng 5, 6: Giọng thơ chân thật rồi trầm lắng, cùng với cảm xúc và suy tư lặng lẽ.
Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc bất thường ở khổ thơ thứ tư chính là bước ngoặt để từ đó tác giả bộc lộ cảm xúc và thể hiện chủ đề của tác phẩm. Từ đây, hai khổ thơ năm và sáu có sự chuyển đổi giọng điệu: chân thành rồi lắng đọng với cảm xúc trầm tư lắng đọng.

2. Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ mang nhiều tầng ý nghĩa. Hãy phân tích nó. Khổ thơ nào trong bài thơ thể hiện rõ nhất ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh vầng trăng, chiều sâu triết lí của tư tưởng tác phẩm?

Trả lời:
Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ mang nhiều tầng ý nghĩa.
+ Vầng trăng trước hết là vầng trăng của thiên nhiên, đất trời.
+ Vầng trăng là biểu tượng của những gì gắn bó với con người trong gian khó.
Vầng trăng là một quá khứ tình yêu hồn nhiên và đẹp đẽ.
Mặt trăng cũng là phần sáng, phần tốt của con người luôn tỏa sáng, soi rọi những góc khuất, những góc tối mới sinh ra khi con người sống với nhà cửa, cửa gương, vật chất trang bị.
– Khổ thơ cuối thể hiện tập trung nhất ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh vầng trăng, chiều sâu triết lí trong tư tưởng tác phẩm. “Vầng trăng nào cũng tròn vành vạnh” như biểu tượng cho quá khứ đẹp đẽ, hoang sơ và không thể xóa nhòa. Quá khứ đẹp đẽ vĩnh hằng trong vũ trụ: “vầng trăng lặng thinh” như một người bạn, một nhân chứng thân thương và nghiêm khắc. Khoảng lặng ấy như nhớ nhà thơ, nó gợi cho chúng ta tất cả. Con người có thể thờ ơ, có thể lãng quên, nhưng bản chất vốn tốt đẹp, quá khứ luôn đong đầy, bất tử, nhân hậu và độ lượng.

3. Nhận xét về kết cấu và giọng điệu của bài thơ. Những yếu tố đó có ảnh hưởng gì đến việc thể hiện chủ đề và tạo nên sức truyền cảm của tác phẩm?

Trả lời:
* Kết cấu:
– Hai khổ thơ đầu là hình ảnh vầng trăng nhỏ thở và những ngày ở rừng trong chiến tranh. Những tháng ngày ấy đã khắc ghi trong tim ân tình vầng trăng tri ân, vầng trăng thủy chung.
– Khổ thơ thứ ba: Hòa bình cho thành phố nổi tiếng với ánh điện, với những tiện nghi hiện đại. Vầng trăng đã thành người dưng, tình xưa đã chìm vào quên lãng.
– Khổ thơ thứ tư: Những sự việc bất thường: Mất điện, tối om, cửa mở đột ngột không trăng tròn. Vì vậy thật khó để nhớ về những mối tình đã qua. Khổ thơ này tạo ra một bước ngoặt để tác giả bộc lộ cảm xúc của mình.
– Hai khổ thơ sau: Lời thơ khi ngân nga thiết tha, rưng rưng xúc động gặp lại người tri kỷ đã quên, khi trầm lắng, nặng trĩu niềm trăn trở như nuối tiếc, tự vấn.

* Tấn:
– Giọng điệu tình cảm ở thể thơ năm âm, nhịp thơ khi tuôn trào tự nhiên, nhịp nhàng theo nhịp tự sự, khi ngân nga, khi trầm tư. Tất cả những điều đó góp phần quan trọng bộc lộ những cảm xúc sâu sắc của người lính khi nghĩ về chiến tranh, về quá khứ.

4. Xác định thời điểm ra đời của bài thơ Ánh trăng, liên hệ cuộc đời của Nguyễn Duy để cho biết chủ đề của bài thơ. Theo em, môn học đó có liên quan gì đến đạo đức và đời sống của dân tộc ta?

Trả lời:
– Bài thơ viết năm 1978 sau ba năm hòa bình lập lại. Những người chiến đấu hết mình trên núi đã trở về thành phố. Họ có một cuộc sống mới trong thời bình. Kế sinh nhai xa dần thời chiến. Câu chuyện cá nhân này là một lời tự nhắc nhở sâu sắc về thái độ và tình cảm đối với những khó khăn và lòng biết ơn trong quá khứ, đối với thiên nhiên, nơi chốn và sự giản dị bình dị.
Bài thơ không chỉ là câu chuyện của riêng nhà thơ mà còn mang ý nghĩa của cả một thế hệ. Hơn nữa, thơ có ý nghĩa với nhiều người, nhiều lúc, bởi nó đặt ra câu hỏi về thái độ với quá khứ, với người đã khuất, với chính mình.
– Đoạn thơ nằm trong mạch cảm xúc “Uống nước nhớ nguồn” gợi lên nguyên tắc trung nghĩa, trọng nghĩa. Đó là truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

LUYỆN TẬP
Hãy tưởng tượng mình là nhân vật trữ tình trong bài Ánh trăng, em hãy miêu tả dòng cảm nghĩ trong bài thơ bằng một đoạn văn tự sự ngắn.
Câu trả lời gợi ý:
– Đối với quá khứ: sự gắn bó khăng khít của nhân vật trữ tình và vầng trăng.
– Việc lập lại hòa bình đã thay đổi như thế nào?
– Những sự kiện nào khiến tôi “thấu hiểu” hơn về những sai lầm của mình.
– Rút ra bài học và hiểu biết cho mình và người khác.

Xem thêm các bài soạn để học tốt Ngữ văn lớp 9

– Soạn bài hát ru em bé lớn trên lưng mẹ
– Soạn bài tổng kết từ vựng (tiếp theo), bài 12

2. Chuẩn bị đón trăngmẫu 2

Kết cấu:
– Phần 1 (hai khổ đầu): Cảm giác gắn bó với vầng trăng trong những ngày khó khăn, gian nan.
– Phần 2 (khổ thơ nối tiếp): Trăng với khách lạ trong những tháng ngày sống ở thành phố.
– Phần 3 (các khổ thơ còn lại): Người và trăng gặp lại nhau khi đèn điện chợt tắt.

Hướng dẫn soạn thảo bài viết
Câu hỏi 1:
Bài thơ có bố cục ba phần, ở mỗi phần có sự thay đổi về giọng điệu:
– Phần 1: Ba khổ thơ đầu, giọng kể, nhịp thơ trôi chảy bình thường.
– Phần 2: Khổ thơ thứ tư: Giọng thơ bỗng cao vút, ngỡ ngàng trước sự đổi thay của sự vật, sự xuất hiện của vầng trăng.
– Phần 3: Dòng 5, 6: Giọng thơ chân thật rồi trầm lắng, cùng với cảm xúc và suy tư lặng lẽ.
Bước ngoặt để tác giả bộc lộ cảm xúc là khi coi trăng như phù du bỗng cúp điện và gặp lại trăng tròn. Trăng vẫn tròn vành vạnh, vẫn lặng lẽ soi sáng, mặc cho sự thờ ơ của người coi mình là người lạ. Nó làm cho mọi người nhìn lại. Chủ đề tư tưởng của tác phẩm được thể hiện ở đó.

Câu 2:
Một. Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ mang nhiều tầng ý nghĩa. Trăng trước hết là trăng của thiên nhiên, của đất trời. Mặt trăng là biểu tượng của những gì gắn bó với con người trong những lúc khó khăn. Vầng trăng là một quá khứ tình yêu hồn nhiên và đẹp đẽ. Trăng cũng là phần sáng, phần tốt trong con người luôn tỏa sáng, nó soi sáng những góc khuất, góc tối mới sinh ra khi con người sống với nhà cửa, cửa gương, với những tiện nghi vật chất.
b. Khổ thơ cuối bài thơ thể hiện tập trung nhất ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh vầng trăng, chiều sâu triết lí của tư tưởng tác phẩm.

“Trăng cứ tròn vành vạnh”
Nói cho tôi biết về sự vô tội
Ánh trăng im lặng
Nó làm tôi ngạc nhiên.”

“Vầng trăng nào cũng tròn vành vạnh” như biểu tượng cho quá khứ đẹp đẽ, hoang sơ và không thể xóa nhòa. Quá khứ đẹp đẽ vĩnh hằng trong vũ trụ: “vầng trăng lặng thinh” như một người bạn, một nhân chứng thân thương và nghiêm khắc. Khoảng lặng ấy như nhớ nhà thơ, nó gợi cho chúng ta tất cả. Con người có thể thờ ơ, có thể lãng quên, nhưng bản chất vốn tốt đẹp, quá khứ luôn đong đầy, bất tử, nhân hậu và độ lượng.

Câu 3:
Tác phẩm có kết cấu độc đáo. Bài thơ như một câu chuyện nhỏ, mở ra theo thời gian. Quá khứ hồn nhiên, trần trụi với thiên nhiên, gần gũi với trăng. Hiện tại chúng tôi trở về thành phố, sống với tiện nghi, gương cửa, đèn điện. Trăng in bóng trông như khách qua đường. Nhờ mất điện, anh gặp lại vầng trăng, ngạc nhiên trước thái độ sống vô tư của anh. Bản thân sự ngạc nhiên là một yếu tố quan trọng. Đó là sự thức tỉnh để soi lại chính mình, nhìn nhận lại cách sống buông thả, vô cảm, xa rời quá khứ tốt đẹp, tình nghĩa.
Giọng điệu tình cảm thuộc thể thơ năm chữ, nhịp thơ khi tuôn trào tự nhiên, nhịp nhàng theo nhịp điệu của lời kể, khi ngân nga, khi trầm tư. Tất cả những điều đó góp phần quan trọng bộc lộ những cảm xúc sâu sắc của người lính khi nghĩ về chiến tranh, về quá khứ.

Câu 4:
Bài thơ viết năm 1978 sau ba năm hòa bình lập lại. Những người chiến đấu hết mình trên núi đã trở về thành phố. Họ có một cuộc sống mới trong thời bình. Kế sinh nhai xa dần thời chiến. Câu chuyện cá nhân này là một lời tự nhắc nhở sâu sắc về thái độ và tình cảm đối với những khó khăn và lòng biết ơn trong quá khứ, đối với thiên nhiên, nơi chốn và sự giản dị bình dị.
Bài thơ không chỉ là câu chuyện của riêng nhà thơ mà còn mang ý nghĩa của cả một thế hệ. Hơn nữa, thơ có ý nghĩa với nhiều người, nhiều lúc, bởi nó đặt ra câu hỏi về thái độ với quá khứ, với người đã khuất, với chính mình.
Bài thơ nằm trong mạch cảm xúc “Uống nước nhớ nguồn” gợi lên nguyên tắc trung nghĩa, đền ơn đáp nghĩa. Đó là truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

LUYỆN TẬP
Câu 1 (SGK trang 157):
Đọc diễn cảm bài thơ

Câu 2 (SGK trang 157):
Những khó khăn, gian khổ của tuổi thơ, những năm tháng chiến tranh, ánh trăng đối với tôi như một người bạn tin cậy. Trăng và tôi gắn bó với nhau, hồn nhiên và yêu thương. Nhưng từ khi trở về với cuộc sống yên ả nơi thành thị, ánh sáng nhân tạo chói chang đã làm tôi quên mất vầng trăng đã từng gắn bó với mình. Vầng trăng ngày qua ngõ trước ngõ mà em chẳng để ý. Rồi một lúc, tất cả những ánh sáng nhân tạo rực rỡ ấy vụt tắt, ánh trăng vẫn còn dài soi sáng cả vùng đất. Tôi cầm lên và chợt nhận ra mình đã quên đi quá khứ từ lâu, quên đi những tháng ngày khó khăn nhưng thú vị trước đây. Cuộc sống hiện đại đã khiến tôi quên đi những giá trị đẹp đẽ, vĩnh cửu trong cuộc đời mình. Ánh trăng vẫn sáng như thế, khiến tôi giật mình vì sự bất cẩn của mình.

Ý nghĩa – Bình luận

Qua giọng điệu tình cảm, tự nhiên và hình ảnh giàu sức biểu cảm của bài thơ, học sinh cảm nhận sâu sắc tư tưởng, chủ đề của tác giả: bài thơ như một lời tự nhắc nhở mình về năm tháng. Những tác phẩm quá khứ của đời người lính gắn liền với thiên nhiên, bình dị và hiền lành. Quốc gia. Đoạn thơ có ý nghĩa tưởng nhớ, củng cố ở người đọc thái độ sống “uống nước nhớ nguồn”, lòng thủy chung tri ân quá khứ.

——- TẢI XUỐNG——-

Cảnh ngày xuân là bài học đặc sắc trong Giáo án 6 SGK Ngữ văn 9, các em học sinh cần Soạn bài Cảnh ngày xuânđọc trước nội dung bài, trả lời câu hỏi trong SGK.