Soạn bài Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến thế kỉ XIX

TỔNG QUAN VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ THẾ KỶ X ĐẾN CUỐI THẾ KỶ. XIX ngày 1 tháng 2

TỔNG QUAN VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ THẾ KỶ X ĐẾN CUỐI THẾ KỶ. XIX ngày 2 tháng 2

A. KIẾN THỨC CƠ BẢN

1. Khái niệm văn học trung đại
– Là tên thời kỳ văn học ra đời, tồn tại và phát triển trong xã hội phong kiến ​​Việt Nam, từ thế kỷ X đến hết thế kỷ XIX.

2. Văn học trung đại gồm mấy bộ phận, hãy kể tên và cho biết đặc điểm của chúng:
– Gồm hai thành phần chính: Hán văn và hư danh văn học.
Sáng tác văn học chữ Hán xuất hiện sớm và tồn tại trong suốt quá trình hình thành và phát triển của văn học trung đại. Bao gồm các thể loại như chiếu, biểu, hịch, cáo, truyện truyền kỳ, tiểu thuyết chương hồi, thơ Đường luật, v.v. Với nhiều thành tích nổi bật.
– Văn học chữ Nôm ra đời muộn hơn văn học chữ Hán (xuất hiện vào khoảng cuối thế kỷ XIII), văn học chữ Nôm chủ yếu là thơ, một ít văn xuôi; thể thơ dân tộc xuất hiện như Đọc thuộc lòng bài hát, bài thơ, ca hát và sự chiếm đoạt các thể loại văn học Trung Quốc đã được quốc hữu hóa như Thơ Nôm được viết theo thể Đường luật, thơ Đường luật đan xen với Lục ngữ..
– Hai bộ phận văn học này không đối lập nhau mà bổ sung, tác động qua lại với nhau trong suốt quá trình phát triển.

3. Các chặng đường phát triển, đặc điểm nội dung, nghệ thuật và tác giả, tác phẩm tiêu biểu của văn học trung đại
Có bốn giai đoạn:

4. Những nét chính về nội dung của văn học trung đại
Một. Chủ nghĩa dân tộc:
– Đó là một nội dung lớn xuyên suốt quá trình tồn tại và phát triển.
– Gắn liền với tư tưởng “trung quân ái quốc” nhưng không tách rời truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam.
– Được thể hiện qua giọng điệu hào hùng chống giặc ngoại xâm, qua âm điệu bi tráng khi nước mất nhà tan, qua giọng điệu thiết tha khi đất nước thái bình thịnh trị.
– Tập trung vào các mặt chủ yếu: ý thức độc lập, tự chủ, tự tin, tự hào dân tộc: căm thù giặc, quyết đánh, quyết thắng quân thù; tự hào về những thành tựu của thời đại, tự hào về truyền thống lịch sử, biết ơn ca ngợi những người đã hy sinh vì đất nước; yêu thiên nhiên đất nước…

b. chủ nghĩa nhân văn:
– Đó là một nội dung lớn, xuyên suốt cả thời kỳ văn học trung đại.
– Bắt nguồn từ truyền thống nhân văn của dân tộc Việt Nam, từ cội nguồn văn hóa dân gian, chịu ảnh hưởng tư tưởng nhân văn tích cực của Phật giáo, Nho giáo, Lão giáo…
– Thể hiện qua lối sống “Thương người như thể thương thân”, qua những đạo lý, lối ứng xử tốt đẹp giữa con người với con người; lên án, tố cáo những thế lực tàn bạo đàn áp nhân dân; khẳng định ủng hộ mọi người về phẩm chất tài năng..

c) Cảm hứng về thế giới này:
– Biểu hiện khá rõ nét của văn học cuối thời Trần (thế kỷ XIV). Các tác giả hướng đến hiện thực của hiện thực xã hội đương thời để ghi lại “những gì trông thấy”. Thượng kinh kí của Lê Hữu Trác, Vũ trung luận của Phạm Đình Hổ, v.v. đại diện cho nguồn cảm hứng này.
Cảm hứng thế sự góp phần tạo tiền đề cho sự ra đời của văn học hiện thực giai đoạn sau.

5. Những nét nghệ thuật lớn của văn học trung đại
Một. Tính quy chuẩn và sự phá vỡ quy chuẩn.
– Tính quy chuẩn là sự quy định chặt chẽ theo khuôn mẫu. Thể hiện trong:
Quan điểm văn học đề cao mục đích dạy học.
+ Tư duy nghệ thuật theo những khuôn mẫu nghệ thuật đã xác lập.
+ Thể loại văn học với những quy tắc chặt chẽ về cấu trúc.
+ Lối sử dụng chất thơ dẫn nhiều kinh điển, điển tích,… đã trở thành mô típ phổ biến.
– Tuy nhiên, những tác giả tài năng một mặt tuân thủ quy chuẩn, mặt khác lại phá vỡ nó, thể hiện dấu ấn sáng tạo của mình.

b. Xu hướng thanh lịch và xu hướng giản dị.
– Thể hiện ở chủ đề, chủ đề hướng tới cuộc sống cao cả, trang trọng hơn là hướng tới cuộc sống tầm thường, tầm thường.
– Trong hình tượng nghệ thuật, nó thanh thoát và đẹp đẽ hơn là giản dị mộc mạc.
– Bằng ngôn ngữ nghệ thuật cao quý, diễn đạt trau chuốt, đẹp đẽ hơn là mang tính đối thoại, tự nhiên.
– Tuy nhiên, do sự gắn bó với hiện thực ngày càng cao, nên phong cách trang trọng, tao nhã đã dần phai nhạt trong văn học trung đại.

3. Tiếp thu và dân tộc hóa tinh hoa văn học nước ngoài
Một. Chủ yếu tiếp thu văn học Trung Quốc:
Còn ngôn ngữ thì dùng chữ Hán để sáng tác. .
– Về thể loại, chúng ta tiếp thu được cổ phong, thể luật, hịch, cáo, thuyết chương, v.v.

b. Quá trình quốc hữu hóa bao gồm:
– Sáng tạo chữ Nôm trên cơ sở chữ Hán.
– Việt Nam chuyển thể thơ Đường luật sang thơ Đường luật Nôm,…
– Lấy đề tài, tư liệu trực tiếp từ đời sống dân tộc làm tư liệu thơ…

——–TẢI XUỐNG————

Tấm cám là bài học nổi bật trong tuần 7 của chương trình dạy học theo sgk Ngữ văn 10, học sinh cần Soạn thảo bài Tấm Cámđọc trước nội dung bài, trả lời câu hỏi trong SGK.