Soạn bài Ôn tập về thơ

Soạn một đoạn thơ tóm tắt

1. Lập danh mục các tác phẩm thơ hiện đại đã học ở lớp 9 (cả 2 tập trong SGK) theo bảng sau:

KHÔNG.

Tiêu đề của bài thơ

Tên người viết

Thời điểm sáng tác

thể thơ

Cuộc họp

Đặc điểm nghệ thuật

Trả lời:
Đọc lại các bài thơ ở cả hai tập trong SGK để ghi hoàn chỉnh lên bảng, về thời gian, nếu không có năm chính xác thì ghi giai đoạn sáng tác (ví dụ: Nói với em, Tiếng hát mùa thu sau 1975). Có thể tham khảo phần Ghi nhớ để tóm tắt những nét nội dung và nghệ thuật của từng bài.
2. Nhận xét về sự giống nhau và khác nhau về hình tượng người lính trong hai bài thơ Người bạn (Chính Hữu) và Bài thơ tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật).
Trả lời:
– Cả hai bài thơ đều viết về người chiến sĩ cách mạng trong hai cuộc kháng chiến nên có những điểm giống nhau: lí tưởng thượng võ, tinh thần vượt qua mọi khó khăn, thiếu thốn, xã hội. Nhưng đây là hình tượng người lính trong hai thời kỳ (kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ), được hai nhà thơ sáng tạo với những phong cách khác nhau nên cũng có nhiều nét riêng.
– Đặc điểm này trước hết là ở hoàn cảnh tác chiến, không gian tác chiến, công tác khác nhau của từng quân nhân. Nét độc đáo ở chỗ: Những người lính Chính Hữu nổi bật ở chỗ xuất thân từ nông dân ở những vùng quê nghèo và tính cộng đồng gắn bó; còn chiếc xe của chú bộ đội Phạm Tiến Duật điều khiển nổi bật với sức trẻ, sự gan dạ, dũng cảm, bất chấp mọi hiểm nguy của những người lính trẻ.
3. Trong những bài thơ hiện đại được dạy ở lớp 9, bài thơ nào viết về tình cảm mẹ con? Hãy phân tích nét riêng của mỗi bài trong việc thể hiện tình cảm đó.
Trả lời:
Ba bài thơ: Lứa con lớn trên lưng mẹ, Con cò, Mây và Sóng đều là những bài ca dao nói về tình mẹ con. Ba bài thơ đều đề cao tình mẹ con thân thiết, thiêng liêng. Cách diễn đạt còn có điểm hạn hẹp, đó là: việc sử dụng lời ru, lời ru của mẹ hoặc lời con dành cho mẹ. Nhưng nội dung tình cảm, cảm xúc trong mỗi bài lại có nét riêng.
Lời ru những em bé lớn trên lưng mẹ thể hiện sự thống nhất giữa tình thương con với lòng yêu nước, sự gắn bó với cách mạng và ý chí chiến đấu của người mẹ Tà-ôi trong hoàn cảnh đặc biệt khó khăn ở chiến khu miền Tây Thừa Thiên, thời kháng chiến. kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
– Con Cò vận dụng và phát triển tứ thơ từ hình ảnh con cò trong ca dao, dân ca để ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru.
– Mây và sóng được hiện thân trong cuộc đối thoại hồn nhiên của em bé với mẹ để thể hiện tình mẫu tử dịu dàng của người con. Người mẹ đối với đứa con của mình là vẻ đẹp, niềm vui, sức hấp dẫn lớn nhất, sâu sắc nhất và vô hạn, trên tất cả những sức hấp dẫn khác trong vũ trụ.
4. Trong nhiều bài thơ hiện đại dạy ở lớp 7 và lớp 9 có hình ảnh vầng trăng. Em hãy chép lại một số câu và nêu nhận xét về việc sử dụng hình ảnh vầng trăng trong những câu thơ đó.
Trả lời:
Trăng là hình ảnh xuất hiện rất nhiều trong thơ ca, từ thơ ca dân gian đến thơ ca trung đại và hiện đại. Sở dĩ như vậy, không chỉ bởi trăng là hình ảnh đẹp của thiên nhiên, tuy ở xa nhưng lại gần gũi với con người, mà còn bởi trăng có khả năng khơi gợi trong con người nhiều cảm xúc, liên tưởng, tưởng tượng, suy nghĩ.
Em đã đọc lại các cảnh Cảnh khuya, Rằm tháng giêng trong Ngữ văn 7 Tập một, Những người bạn, Đoàn thuyền đánh cá, Ánh trăng trong Ngữ văn 9 Tập một, Viếng lăng Bác, Mây và sóng. trong SGK.Ngữ văn 9 tập hai tìm và chép những câu thơ có hình ảnh vầng trăng. Hình ảnh này được các nhà thơ sử dụng theo những cách khác nhau, với những ý nghĩa khác nhau và phong cách riêng, gợi nhiều liên tưởng phong phú. Em hãy phân tích một số câu thơ có hình ảnh vầng trăng để làm sáng tỏ nhận xét trên.
5. Nhấn mạnh phong cách xây dựng hình ảnh thơ trong các bài sau: Đôi bạn, Đoàn thuyền đánh cá, Bài thơ chi đội xe không kính, Con cò, Mây và sóng.
Trả lời:
Đọc lại các bài thơ nêu trong bài tập này, sau đó đọc phần Ghi nhớ ở mỗi bài cùng với lời giảng của giáo viên trên lớp để nêu và phân tích phong cách sáng tạo của hình ảnh trong mỗi bài.
Ví dụ: Người bạn và đoàn thuyền đánh cá sử dụng hai phong cách khác nhau trong việc xây dựng hình tượng. Bài Bạn sử dụng bút pháp hiện thực, đưa những chi tiết, hình ảnh có thật về cuộc sống của người lính vào thơ gần như trực tiếp (ruộng chua nước mặn, đất cày sỏi đá, đêm rét đắp chăn, áo rách vai, quần vá vài mảnh) , chân không giày, v.v.). Hình ảnh “đầu súng trăng treo” ở cuối bài viết rất đẹp, giàu ý nghĩa tượng trưng mà cũng rất thực mà tác giả đã bắt gặp trong những đêm phục kích của giặc trong rừng. Bài Đoàn thuyền đánh cá chủ yếu sử dụng lối viết tượng trưng, ​​phóng đại với nhiều liên tưởng, hình ảnh, so sánh mới lạ, độc đáo để thể hiện cảm hứng lãng mạn (mặt trời xuống biển như hòn lửa, sóng đóng sập cửa đêm, cưỡi gió, chèo trăng,…). Mỗi phong cách đều có giá trị riêng, tùy theo tư tưởng, cảm nhận về bài thơ và phong cách của mỗi tác giả.
6. Qua những đoạn thơ đã học, em hiểu thế nào là phương thức biểu cảm trong thơ trữ tình?
Trả lời:
Thơ trữ tình là tiếng nói trực tiếp của tác giả trữ tình nên chủ yếu sử dụng các phương thức biểu cảm, có thể kết hợp với tự sự, miêu tả, lập luận. Chủ thể trữ tình thường xuất hiện trong hình tượng cái “tôi” trữ tình. Cái “tôi” ấy có thể trùng với cái “tôi” của tác giả, khi nhà thơ trực tiếp nói về mình. Nhưng nó có thể không hiện ra trực tiếp mà chỉ qua cái nhìn với ngoại cảnh và người khác, hoặc hiện thân trong một nhân vật trữ tình nào đó. Lời trần thuật trữ tình có thể hướng đến một đối tượng cụ thể (lời cha nói với con trong bài Nói với con, Con cò; em bé và mẹ trong bài Mây và sóng), cũng có thể nói với chính mình (Ánh trăng) , hoặc xuất hiện trước mặt người khác (Bài thơ đội xe không kính, Mùa xuân nho nhỏ).