Soạn bài Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt

1. CHUẨN BỊ NGÔN NGỮ LỐI ĐỜI Ngày 1 tháng 2

2. CHUẨN BỊ LỐI SỐNG NGÔN NGỮ, ngày 2 tháng 2

A. KIẾN THỨC CƠ BẢN

1. Khái niệm “ngôn ngữ sinh hoạt”.
– Ngôn ngữ sinh hoạt còn được gọi là ngôn ngữ nói, ngôn ngữ nói, ngôn ngữ hội thoại, v.v. Đó là lời nói hàng ngày, dùng để thông tin, trao đổi tâm tư, tình cảm,… đáp ứng nhu cầu trong cuộc sống.

2. Biểu hiện của ngôn ngữ hàng ngày
– Chủ yếu ở dạng nói (độc thoại, đối thoại).
– Đôi khi ở dạng viết (nhật ký, hồi ký, thư).
Trong tác phẩm văn học, có hình thức lời nói là sao chép (bắt chước, bắt chước) trong kịch, chèo, truyện và tiểu thuyết.

3. Khái niệm “phong cách ngôn ngữ sinh hoạt”
– Đó là phong cách ngôn ngữ được sử dụng trong đời sống hàng ngày của con người với ba tính chất tiêu biểu: tính cụ thể, tính cảm và tính cá thể.
+ Tính cụ thể: ngôn ngữ trong giao tiếp phải rõ ràng, cụ thể để người nghe dễ hiểu. Ngôn ngữ và sách trừu tượng rất khó hiểu và tiếp thu.
+ Tình cảm: Tình cảm làm cho giao tiếp hiệu quả hơn. Nó có liên quan đến ngữ điệu và các hành vi đi kèm như nét mặt, cử chỉ, điệu bộ.
+ Tính cụ thể: là đặc điểm phân biệt về cách phát âm, giọng điệu, cách dùng từ của các chủ thể tham gia đặt câu. Tính cá thể có vai trò quan trọng tạo nên phong cách ngôn ngữ sinh động.

B. TRẢ LỜI CÂU HỎI, BÀI TẬP

1. Anh (chị) hãy phát biểu ý kiến ​​về nội dung câu “Lời nói chẳng mất tiền mua/ Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”?
Ngôn ngữ có tính linh hoạt đáng kinh ngạc, nếu được lựa chọn cẩn thận về ngữ điệu, cách nói và thời điểm nói thì hiệu quả giao tiếp sẽ càng cao. Thế nên phải “lựa lời mà nói”.
– “Làm vừa lòng nhau” không phải là tìm cách xu nịnh, nhún nhường mà cần nói thẳng, chính xác thì mới đạt được mục đích giao tiếp.

2. Anh (chị) hãy phát biểu ý kiến ​​về nội dung bài thơ “Vàng thử đan/ Chuông reo, người ngoan thử lời”.
– Đây là câu thơ đúc kết kinh nghiệm của người đi trước: thử vàng thử lửa, lấy chuông thử tiếng, thử chữ mà hiểu người.
– Lời nói trong giao tiếp sẽ bộc lộ tri thức, đạo đức và đặc biệt là phẩm chất con người.

3. Trong đoạn văn (trang 114 SGK Ngữ văn 10 tập 1) ngôn ngữ đời thường được thể hiện dưới hình thức nào? Em có nhận xét gì về cách dùng từ trong đoạn văn đó?
– Đoạn trích là lời đối đáp của Năm Hên với dân làng về việc đi bắt cá sấu:
+ Thời gian bắt sấu: sáng sớm mai.
+ Đối tượng nói: Ông Năm Hên (kéo tôi).
+ Thái độ của người nói: Bình tĩnh, tự tin, khơi dậy niềm tin ở dân làng (“Bạn cứ tin ở tôi”).
+ Từ ngữ đậm chất quê hương nam bộ: “Tôi vô của cải” Ồ ở đó”.
+ Các địa danh được nêu là của miền Nam: Đầu Sấu, Lương Sấu,..
Sử dụng ngôn ngữ địa phương Nam Bộ là tăng cường sắc thái biểu cảm, chân thực của một vùng đất với những nét văn hóa riêng biệt, tạo sự hấp dẫn cho người đọc (nghe).

4. Đọc đoạn văn trong nhật ký (trang 127 SGK Ngữ văn 10 tập 1) và cho biết những từ ngữ, kiểu câu, cách diễn đạt nào thể hiện nét riêng, cảm xúc và nét riêng trong phong cách ngôn ngữ.
– Đặc tả: “Nghĩ gì đó Th. ôi?…”, thời gian đã về khuya, không gian núi rừng.
– Tình cảm: + “Thương lắm Th. oh!” là giọng nói thân mật của anh ấy, hét lên.
+ “Bao cảnh đẹp, cả những cận cảnh êm đềm…” được viết theo dòng cảm xúc của nhân vật.
– Tính cá nhân: Ngôn ngữ của đoạn văn toát lên từ ngòi bút giàu cảm xúc, nhạy cảm trước vẻ đẹp thiên nhiên và sự lo lắng cho đồng đội. Thể hiện qua những câu: “Thật là tội lỗi Th. Đúng! Quần què. Tôi nghe tiếng thương binh…”.

5. Tìm những dấu hiệu thể hiện phong cách ngôn ngữ sinh động trong ca dao trang 127 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1.
– Từ vựng: “tôi – tôi”…
– Câu nói hàng ngày: “Anh đã về – Em đã về”
– Đối thoại: “… em có nhớ anh không”, “cô ơi”

6. Đọc đoạn đối thoại của Đam San với dân làng Mtao Mxây trang 127
SGK Ngữ văn 10 Tập 1 và nêu những biến đổi mô phỏng của ngôn ngữ lối sống đó:
– Lời thoại đó mô phỏng hình thức đối thoại của ngôn ngữ nói, chẳng hạn như ai đó hét lên, ai đó trả lời; có từ thay thế,… nhưng vẫn khác ngôn ngữ nói ở chỗ:
+ Sử dụng nhịp điệu trong câu, đoạn văn, ví dụ: “Làm sao được! Làng ta bắc mọc cỏ gấu, nam trồng cà dại…”
+ Sử dụng nhiều cách nói ám chỉ, điệp ngữ như: “Ai chải ngựa ta đi… Ai cho voi ăn”.
Đi nào…”…

——TẢI XUỐNG——-

Tấm cám là bài học nổi bật trong tuần 7 của chương trình dạy học theo sgk Ngữ văn 10, học sinh cần Soạn thảo bài Tấm Cámđọc trước nội dung bài, trả lời câu hỏi trong SGK.